Hejt w Internecie: Co Powinni Wiedzieć Rodzice i Jak Mogą Pomóc Dzieciom
Wprowadzenie
Internet stał się ważną, jak nie najważniejszą, częścią życia naszych dzieci, oferując im nowe możliwości komunikacji, nauki i zabawy. Jednak wraz z nim pojawiły się także zjawiska niepożądane, takie jak hejt czy cyberprzemoc, które negatywnie wpływają na zdrowie psychiczne i emocjonalne młodych użytkowników sieci i mają bezpośredni wpływ na wszystkie aspekty życia codziennego młodego człowieka. Jako rodzice często nie wiemy, jak sobie radzić z tym problemem, często nie potrafimy znaleźć jego źródła i tym samym stajemy się bezradni. Ale nie musi tak być! Świadomość i poznanie problemu pomoże nam pomóc naszym dzieciom.
W tym artykule przyjrzymy się, czym jest hejt, jakie są jego rodzaje i skutki, kto jest najbardziej narażony na ataki, oraz jak radzić sobie z hejtem w Internecie.
Zacznijmy więc od definicji. Co to jest hejt?
Hejt, czyli mowa nienawiści, to agresywne, obraźliwe lub wulgarne komentarze, które są skierowane przeciwko danej osobie lub grupie osób. Zawiera treści mające na celu wywołać negatywne emocje, upokorzyć, zdeprecjonować lub skrzywdzić adresata. W odróżnieniu od krytyki, która może być konstruktywna, hejt opiera się na ataku personalnym, często bez uzasadnienia merytorycznego. Musimy – jako rodzice – zdawać sobie sprawę z tego, że duża aktywność naszych dzieci w mediach społecznościowych naraża je bezpośrednio na zagrożenie związane ze stałym wzrostem liczby i rodzajów agresywnych zachowań online, zaś w środowisku szkolnym przybierają one jeszcze bardziej zmasowane formy. Czym więc może być hej w internecie?
1. Najbardziej powszechne są obraźliwe komentarze – wulgarne lub obelżywe słowa zamieszczane w komentarzach w różnych mediach społecznościowych, często bezpośrednio atakujące daną osobę lub grupę.
2. Kolejną odsłoną jest hejtowanie wyglądu lub zainteresowań – osoby, które różnią się od innych (np. strojem, pasjami, sposobem mówienia), często stają się celem hejtu.
3. Hejtowanie osiągnięć pojawia się w środowisku szkolnym bardzo często. Uczniowie, którzy odnoszą sukcesy mogą być krytykowani i wyśmiewani przez zazdrosnych rówieśników.
4. Bardzo poważnym problemem jest cyberbullying, czyli powtarzający się hejt, który może przybrać formę prześladowania lub nękania (np. poprzez wysyłanie niechcianych wiadomości, tworzenie fałszywych kont, publikowanie kompromitujących zdjęć).
Warto przyjrzeć się cechom wyżej wymienionego rodzaju zachowań. Pierwszą jest niewrażliwość. Hejt często jest pozbawiony empatii, co oznacza, że osoby - hejterzy nie zdają sobie sprawy z emocjonalnych konsekwencji swoich słów dla ofiary. Anonimowość sprawia, że wiele osób czuje się bezkarnych, co może skłaniać do bardziej agresywnych zachowań, z którymi nie mieliby do czynienia w realnym życiu. Szybkość i zasięg - tego rodzaju zachowania mogą rozprzestrzeniać się w błyskawicznym tempie dzięki mediom społecznościowym, co zwiększa ich zasięg i wpływ na większą liczbę osób. Niska tolerancja na krytykę powoduje, że hejterzy często są wyczuleni na krytykę i mogą reagować agresywnie na osoby, które sprzeciwiają się ich opiniom. Powtarzalność - hejt z reguły nie jest jednorazowym zdarzeniem; osoby są wyszydzane wielokrotnie, co powoduje, że konsekwencje psychiczne są niestety długotrwałe.
Kto jest najbardziej narażony na hejt?
Hejt w Internecie może dotknąć każdego, ale niektóre grupy są jednak bardziej narażone na ataki:
1. Młodzież i dzieci
Dlaczego? Młodsze osoby są często bardziej aktywne w mediach społecznościowych i mniej doświadczone w obcowaniu z agresją online. Mogą być bardziej wrażliwe na opinie rówieśników i łatwiej im ulegać presji społecznej.
2. Osoby publiczne i influencerzy
Dlaczego? Ludzie, którzy występują w mediach, często są obiektem krytyki. Wysoka widoczność sprawia, że stają się celem dla hejterów, którzy komentują ich wygląd, styl życia, poglądy czy wybory zawodowe.
3. Osoby z mniejszości (etnicznych, seksualnych, religijnych)
Dlaczego? Członkowie mniejszości mogą być narażeni na hejt ze względu na swoją tożsamość. Hejt wobec takich osób często wynika z prejudycji, stereotypów oraz obaw społecznych.
4. Osoby wyrażające kontrowersyjne opinie
Dlaczego? Ludzie, którzy publicznie dzielą się swoimi poglądami na kontrowersyjne tematy, takie jak polityka, ekologia, zdrowie czy prawa człowieka, mogą spotkać się z negatywnymi reakcjami ze strony osób, które się z nimi nie zgadzają.
5. Osoby z niskim poczuciem własnej wartości
Dlaczego? Ludzie, którzy mają problemy z poczuciem własnej wartości, są bardziej podatni na negatywne komentarze i mogą łatwiej czuć się dotknięci hejtem. Często prowadzi to do dalszych problemów emocjonalnych.
6. Ofiary przemocy lub nękania
Dlaczego? Osoby, które doświadczyły przemocy lub nękania w realnym życiu, mogą być bardziej narażone na hejt w internecie, ponieważ ich traumy są często wykorzystywane przez hejterów jako powód do dalszego ataku.
7. Osoby występujące w mediach społecznościowych
Dlaczego? Użytkownicy, którzy prowadzą aktywne profile w mediach społecznościowych, mogą być bardziej narażeni na hejt, ponieważ publikują więcej osobistych treści, co może wywoływać reakcje zarówno pozytywne, jak i negatywne.
8. Kobiety w przestrzeni publicznej
Dlaczego? Kobiety, które angażują się w działalność publiczną lub są aktywne w mediach społecznościowych, często doświadczają seksistowskiego hejtu, co może zniechęcać je do zabierania głosu na ważne tematy.
Jednakże, należy mieć świadomość tego, że to dzieci w wieku szkolnym są najbardziej narażone na różne formy hejtu i cyberprzemocy, czy ogólnie przemocy rówieśniczej. Dzieje się tak z kilku powodów, które dotyczą zarówno ich indywidualnych cech, jak i środowiska, w którym się rozwijają. Oto kluczowe czynniki wpływające na ich podatność na te zjawiska:
1. Rozwój emocjonalny i społeczny
- Dzieci w wieku szkolnym są w trakcie intensywnego rozwoju emocjonalnego i społecznego. Mogą mieć trudności z zarządzaniem emocjami oraz zrozumieniem konsekwencji swoich działań. W efekcie łatwiej ulegają wpływom rówieśników i mogą angażować się w przemoc słowną online.
2. Presja rówieśnicza
- W tym wieku dzieci bardzo często szukają akceptacji w gronie rówieśników. Pragnienie przynależności do grupy może prowadzić do działań, które mają na celu zyskanie uznania, nawet jeśli są one szkodliwe dla innych.
3. Anonimowość internetu
- Internet pozwala na pewną anonimowość, co może powodować, że dzieci czują się mniej odpowiedzialne za swoje działania. Mogą nie dostrzegać pełnych konsekwencji swojego zachowania, a hejt staje się dla nich "bezpieczniejszą" formą wyrażania frustracji czy agresji.
4. Brak umiejętności rozwiązywania konfliktów
- Dzieci często nie mają jeszcze rozwiniętych umiejętności radzenia sobie z konfliktami w sposób konstruktywny. Zamiast rozwiązywać problemy za pomocą rozmowy, mogą uciekać się do wyśmiewania, obrażania lub nękania innych.
5. Słabe umiejętności cyfrowe
- W miarę jak dzieci stają się bardziej aktywne online, nie zawsze są świadome zagrożeń związanych z cyberprzemocą. Mogą nie rozumieć, jak ważne jest odpowiedzialne korzystanie z internetu lub jak reagować na hejt.
6. Intensywne korzystanie z technologii
- Współczesne dzieci spędzają dużo czasu w sieci, co zwiększa ich narażenie na kontakt z rożnymi formami przemocy. Wysoka ilość interakcji online sprzyja też sytuacjom, w których mogą stać się świadkami lub ofiarami cyberprzemocy.
7. Stereotypy i normy społeczne
- Normy kulturowe i społeczne mogą wpływać na postawy dzieci wobec różnorodności i odmienności. Dzieci, które są inaczej spostrzegane (np. ze względu na wygląd, pochodzenie, orientację seksualną czy zainteresowania), mogą być łatwiejszymi celami dla hejtu.
8. Niedostateczne wsparcie ze strony dorosłych
- Dzieci mogą czuć się osamotnione w obliczu hejtu, zwłaszcza jeśli dorośli (rodzice, nauczyciele) nie reagują na takie sytuacje lub nie rozumieją skali problemu. Brak otwartości w dyskusjach na temat cyberprzemocy sprawia, że dzieci mogą nie zgłaszać problemów.
9. Brak edukacji w zakresie bezpieczeństwa online
- Wiele szkół nie prowadzi wystarczającej edukacji na temat bezpiecznego korzystania z internetu oraz konsekwencji hejtu i cyberprzemocy. Wiedza na te tematy jest kluczowa dla budowania odporności dzieci na negatywne zachowania online.
Przyjrzyjmy się teraz jakie są skutki hejtu?
Hejt, szczególnie w młodym wieku, może wywołać poważne skutki emocjonalne i psychiczne, takie jak niska samoocena - obraźliwe komentarze mogą sprawić, że dziecko zacznie wątpić w siebie i swoje umiejętności. Przewlekłe nękanie w sieci może prowadzić do stanów lękowych, wycofania się z życia społecznego i w skrajnych przypadkach do depresji. W konsekwencji uczniowie dotknięci hejtem mogą unikać szkoły, aby uniknąć konfrontacji z rówieśnikami lub mogą mieć trudności w nauce z powodu obniżonego poczucia własnej wartości. Izolacja społeczna stanowi bardzo poważne następstwo wszystkich wyżej wymienionych skutków hejtu. Ma ona poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i emocjonalnego ofiar hejtu, prowadzi do osłabienia ich cech społecznych, a także może wpływać negatywnie na ich wyniki w nauce oraz ogólne funkcjonowanie w społeczeństwie.
Czy jako rodzice możemy pomóc naszym dzieciom? Jak rozmawiać z nimi o hejcie?
Hejt może być trudnym tematem do rozmowy, ale warto podjąć go w domu, by nauczyć dzieci, jak reagować na negatywne komentarze i jak radzić sobie z emocjami, które hejt może wywołać.
1. Wytłumacz, czym jest hejt i dlaczego ludzie to robią – Uświadom dziecku, że hejt często wynika z problemów osób hejterów, takich jak zazdrość, brak pewności siebie lub brak umiejętności radzenia sobie z emocjami.
2. Rozmawiaj o wpływie hejtu na emocje – Zapytaj, jak dziecko się czuje, gdy doświadcza hejtu lub widzi hejt w sieci. Upewnij się, że wie, że zawsze może z tobą porozmawiać.
3. Ucz, jak reagować – Czasem najlepszą reakcją na hejt jest ignorowanie go, zwłaszcza jeśli komentarze pochodzą od anonimowych osób. W innych przypadkach dziecko może potrzebować wsparcia nauczycieli lub psychologa.
4. Ogranicz czas online i kontroluj dostęp do treści – Choć trudno całkowicie kontrolować dostęp dziecka do Internetu, warto ustalić zasady, aby dziecko mogło korzystać z sieci w bezpieczny sposób.
5. Zapoznaj się ze Standardami Ochrony Małoletnich obowiązującymi w szkole Twojego dziecka. Omów je z dzieckiem, zwracając szczególną uwagę na aspekty związane z przemocą rówieśniczą, cyberprzemocą, hejtem. Przypominaj dziecku, z kim może porozmawiać w szkole jeśli czuje się zagrożone lub padnie ofiarą hejtu.
Zastanawiasz się co zrobić, jeśli dziecko padło ofiarą hejtu? Należy reagować w sposób wspierający i konstruktywny. Oto kroki, które można podjąć, aby pomóc dziecku w tej trudnej sytuacji:
1. Zachowaj spokój
- Podejdź do sytuacji z empatią i spokojem. Twoja reakcja wpływa na to, jak dziecko postrzega swoje doświadczenia i jak się czuje.
2. Słuchaj uważnie
- Pozwól dziecku opowiedzieć, co się stało. Staraj się aktywnie słuchać, nie przerywaj i nie oceniaj sytuacji. To ważne, aby dziecko czuło się wysłuchane i zrozumiane.
3. Uznanie uczuć
- Potwierdź uczucia dziecka. Powiedz, że to, co czuje, jest zrozumiałe, a nękanie czy hejt są nieodpowiednie. Ważne jest, aby dziecko wiedziało, że nie jest samo.
4. Unikaj bagatelizowania sytuacji
- Nie mów rzeczy w stylu "To nic wielkiego" lub "Przestań się tym przejmować". Takie stwierdzenia mogą sprawić, że dziecko poczuje się niedoceniane w swoich odczuciach.
5. Zbieraj dowody
- Jeśli hejt ma miejsce w internecie, zrób zrzuty ekranu, zapisz wiadomości lub inne dowody, które mogą być użyteczne, gdy będziesz zgłaszać sytuację.
6. Zachęta do otwartości
- Zachęcaj dziecko do dalszego dzielenia się swoimi uczuciami i doświadczeniami, nawet po tym, jak sytuacja się rozwiąże. Twórz bezpieczną przestrzeń do rozmowy.
7. Zgłoszenie incydentu
- Jeśli hejt dotyczy szkoły (np. w klasie lub na platformach szkolnych), zgłoś sytuację nauczycielowi, dyrektorowi lub innym odpowiednim osobom w szkole. Szkoły mają obowiązek zapewnić bezpieczeństwo swoim uczniom. Procedurę postępowania znajdziesz w obowiązujących w szkole Standardach Ochrony Małoletnich.
8. Wsparcie psychiczne
- Jeśli sytuacja jest poważna lub trwała, rozważ pomoc specjalisty, takiego jak psycholog lub terapeutka. Profesjonalista może pomóc dziecku w radzeniu sobie z emocjami oraz z budowaniem pewności siebie.
9. Edukacja w zakresie bezpieczeństwa online
- Ucz dziecko, jak dbać o swoje bezpieczeństwo w sieci. Ważne jest, aby znało zasady korzystania z mediów społecznościowych, wiedziało, jak reagować na hejt oraz jak zgłaszać nieodpowiednie zachowania.
Przede wszystkim jednak, pokaż dziecku, że nie jest samo. Czas spędzony z bliskimi może być bardzo terapeutyczny. Kluczem do pomocy dziecku, które padło ofiarą hejtu, jest stworzenie wspierającego i zrozumiejącego środowiska, w którym może ono czuć się komfortowo i bezpiecznie. Pamiętaj, że każde dziecko jest inne, więc podejście powinno być dostosowane do jego indywidualnych potrzeb i charakterystyki sytuacji.
JAK I GDZIE SZUKAĆ POMOCY?
Masz problem i nie wiesz, gdzie się zwrócić?
Szukasz eksperta, psychologa, psychiatry?